Năm 2007, nền kinh tế toàn cầu bước vào giai đoạn suy trầm và vụ sụp đổ chấn động thế giới của ngân hàng Lehman Brothers năm 2008 đã châm ngòi cho cuộc khủng hoảng kinh tế đầu tiên trong thế kỷ 21.
Tiếp sau đó là sự lao dốc mất kiểm soát của thị trường chứng khoán và hàng loạt ngân hàng, tập đoàn lớn phá sản theo. Vào thời điểm này, cái tên Bitcoin – Satoshi Nakamoto lần đầu xuất hiện.
Chính xác là vào tháng 10/2007, Bitcoin lần đầu tiên được nhắc đến trong một bài viết về giao thức thanh toán ngang hàng của một nhân vật có tên Satoshi Nakamoto.
Satoshi Nakamoto là ai?
Chắc hẳn khi mới nghe qua, bạn sẽ nghĩ ngay đến đây là một người Nhật Bản. Vâng, đây chắc chắn là một cái tên Nhật Bản; nhưng trớ trêu thay, không một ai dám khẳng định “cha đẻ” của Bitcoin là một người Nhật dù chúng ta có được hồ sơ của Satoshi trên trang P2P Foundation.
Vì sao lại như thế? Trong hồ sơ P2P Foundation, người này tự nhận là một người đàn ông đến từ Nhật Bản, sinh ngày 5/4/1975. Tuy nhiên, một số người đã đưa ra vài điểm khác thường cho thấy người này không giống như đến từ Nhật Bản.
Trước hết, whitepaper và một số bài đăng sau đó được viết bằng tiếng Anh một cách hoàn hảo, như là một người đến từ đất nước sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ. Thứ hai, giờ giấc nghỉ ngơi của anh ta rất trái ngược so với một người sống tại Nhật Bản.
Một thành viên trên diễn đàn Bitcointalk.org có tên Stefan Thomas đã chỉ ra các mốc thời gian từ hơn 500 bài đăng của Satoshi. Các mốc thời gian này cho thấy tác giả của Bitcoin không đăng bất cứ điều gì trong khoảng thời gian từ 2 giờ chiều đến 8 giờ tối theo giờ Nhật Bản.
Vậy vì sao Satoshi Nakamoto lại không công bố danh tính thật? Đây là một câu hỏi khá thú vị; và sau hơn 11 năm kể từ ngày Bitcoin ra đời, đã có nhiều giả thuyết ra đời để trả lời câu hỏi trên.
Vì sao Satoshi Nakamoto lại muốn ẩn danh?
Giả thuyết thứ nhất: Tránh bị chính phủ “sờ gáy”
Trong quá khứ, một trường hợp tương tự thế này đã xảy ra. Vào năm 1991, Phil Zimmermann – một nhà hoạt động muốn cung cấp cho các nhà bất đồng chính kiến một kênh liên lạc không chịu sử quản chế của chính phủ – đã ra mắt phần mềm Pretty Good Privacy (PGP). Phần mềm này cho phép mọi người gửi tin nhắn được mã hóa cho nhau.
Tuy nhiên, chính phủ Hoa Kỳ đã nhận ra tiềm năng của công nghệ này và tịch thu nó. PGP và Zimmermann sau đó trở thành đối tượng của các cuộc điều tra hình sự.
Điều duy nhất công nghệ này làm được là cho phép hai cá nhân giao tiếp mà không bị nghe lén. Vì vậy, hãy tưởng tượng chính phủ sẽ đối xử với người tạo ra Bitcoin như thế nào; khi công nghệ này cho phép chuyển tiền miễn phí mà không cần ngân hàng hoặc bên thứ ba. Một công nghệ giúp tiền tệ thoát khỏi vòng kiểm soát của chính phủ.
Giả thuyết thứ hai: Do quá giàu
Hiện tại, Satoshi được cho là đang sở hữu hơn 1triệu Bitcoin; tức hơn 7 tỷ USD (tính theo giá trị hiện tại).
Đây là một khoản tiền khổng lồ; là miếng mồi ngon trong mắt các chính phủ (vì mục đích thuế) và những tay siêu trộm.
Giả thuyết thứ ba: Do là cha đẻ của một hệ thống đề cao sự ẩn danh
Bitcoin là một hệ thống giao dịch cho phép mọi người có thể giao dịch ẩn danh. Và việc cha đẻ Bitcoin ẩn danh có thể là kế hoạch để quảng bá tính năng đặc biệt này.
Những hoạt động của Satoshi Nakamoto trước khi biến mất
Những nhân vật được cho là Satoshi Nakamoto
Nhân vật đầu tiên: Bốn ông lớn trong ngành công nghệ
Có thể bạn sẽ thấy điều này khá “hoang đường” và khó xảy ra nhất. Nhưng khi kết hợp tên của những tập đoàn này lại với nhau, bạn sẽ đọc ra tên Satoshi Nakamoto
Nhân vật thứ hai: Dorian Nakamoto
Dorian Nakamoto được cho là Satoshi Nakamoto nhờ một bài viết hồi tháng 3 năm 2014 của Newsweek.
Bài báo đã gây xôn xao trong cộng đồng tiền điện tử là vì đây là lần đầu tiên, một ấn phẩm chính thống đã cố gắng tìm ra danh tính của người tạo ra Bitcoin.
Cụ thể, nhà báo Leah McGrath Goodman đã xác định Dorian Prentice Satoshi Nakamoto chính là người đã tạo ra Bitcoin. Người đàn ông Nhật Bản này đang sống ở California
Leah đã đưa ra một loạt bằng chứng để chứng minh. Trong số đó, bằng chứng có giá trị nhất là việc cô đã hỏi câu hỏi liên quan đến Bitcoin trong một cuộc phỏng vấn trực tiếp và Dorian đã trả lời rằng:
Tôi không còn liên quan đến điều đó nữa và tôi không thể thảo luận về chúng. Chúng đã được chuyển cho người khác. Bây giờ họ chịu trách nhiệm về chúng. Tôi không còn mối liên hệ nào nữa.
Tuy nhiên sau đó, Dorian đã phủ nhận các mối liên hệ với Bitcoin. Ông nói rằng mình đã hiểu sai câu hỏi của phóng viên và cho biết là chưa từng nghe về loại tiền tệ này trước đó.
Nhưng có một điều bất ngờ, tài khoản của Nakamoto đã đăng thông điệp đầu tiên sau 5 năm, nêu rõ:
Tôi không phải là Dorian Nakamoto.
Một hành động mà sau này, khi nhiều người lên tiếng tự nhận mình là Satoshi Nakamoto thì chủ nhân của tài khoản này đã không xuất hiện để phủ nhận.
Nhân vật thứ ba: nhà khoa học máy tính đã qua đời – Hal Finney
Được biết Finney là hàng xóm của Dorian Nakamoto. Ông cũng chính là một trong những thành viên đầu tiên của dự án PGP mà Blogtienao có đề cập ở mục“Giả thuyết thứ nhất: Tránh bị chính phủ “sờ gáy””. Điều này làm nhiều người nghi ngờ Finney đã mượn tên của hàng xóm nhằm che giấu danh tính thật.
Bên cạnh đó, ông là một trong những người đầu tiên có cái nhìn tích cực đối với hệ thống tiền tệ Bitcoin; một người theo chủ nghĩa tự do và có cái đầu cực kỳ thông minh…
Theo phân tích của nhà báo Andy Greenberg của Forbes, Finney là nhân vật có khả năng là Satoshi Nakamoto nhất so với tất cả các ứng cử viên.
Tuy nhiên, sau khi được Finney cho xem một số email giữa ông và Nakamoto cùng lịch sử ví Bitcoin (bao gồm cả giao dịch Bitcoin đầu tiên Nakamoto đã gửi cho Finney); Greenberg đã kết luận rằng ông không phải là cha đẻ của Bitcoin.
Hal Finney đã qua đời vào ngày 28/8/2014 do căn bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS).
Nhưng chính cái chết này làm củng cố thêm quan điểm ông chính là cha đẻ của Bitcoin. Vì kể từ đó, khoảng 1 triệu BTC đã không hề được di chuyển cho đến ngày nay.
Nhân vật thứ tư: Craig Wright
Có thể nói đây là nhân vật gây ra nhiều ồn ào nhất trong số tất cả các ứng cử viên. Theo hồ sơ trên Wikipedia, Craig Wright là một chuyên gia về máy tính, nhà khoa học và là doanh nhân người Úc.
Mọi chuyện khởi nguồn vào tháng 11/2015. Khi đó, trang Gizmodo đã nhận được email ẩn danh từ một cá nhân; nói rằng Craig Wright chính là người tạo ra Bitcoin.
Sau đó, tờ Wired và Gizmodo đã mở hai cuộc điều tra rồi cùng kết luận rằng Wright có thể là Satoshi.
Tuy nhiên, báo cáo trên đã làm dấy lên sự nghi ngờ về việc Wright thực chất chỉ là kẻ bịp bợm.
Cụ thể, hai giờ sau khi Wried công bố báo cáo trên, cảnh sát Liên bang Úc đã ập vào ngôi nhà của Wright tại Gordon, New South Wales – một phần trong cuộc điều tra của cơ quan thuế Úc.
Đến ngày 2/5/2016, BBC và The Economist đã xuất bản các bài báo cho biết Wright đã ký các tin nhắn kỹ thuật số bằng cách sử dụng các khóa mật mã được tạo ra trong những ngày đầu phát triển Bitcoin.
Các khóa này được liên kết chặt chẽ với các khối Bitcoin đã được “khai thác” bởi Satoshi Nakamoto. Cùng ngày, một bài viết trên trang drcraigwright đã đăng một tin nhắn có chữ ký mật mã kèm theo.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu bảo mật Dan Kaminsky sau đó đã viết trên blog của mình rằng Wright chỉ là kẻ lừa đảo; và nhà phát triển Bitcoin Jeff Garzik cũng đồng ý rằng bằng chứng được cung cấp công khai bởi Wright không chứng minh được bất cứ điều gì.
Wright chỉ đơn giản là sử dụng lại chữ ký cũ từ một giao dịch Bitcoin được thực hiện vào năm 2009 bởi Satoshi.
Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn với BBC, Wright đã hứa sẽ đưa ra “bằng chứng phi thường cho một yêu cầu đặc biệt”. Thế nhưng cho đến nay, ông vẫn chưa cung cấp bất kỳ bằng chứng xác thực nào về quyền tác giả của mình đối với whitepaper của Bitcoin.
Một bài đăng khác trên Cointelegraph cũng đã chứng minh rằng Craig Wright không phải là Satoshi Nakamoto. Theo đó, trong những bài viết của mình, Craig đã để lộ điểm yếu về ngữ pháp và từ vựng. Điều này không giống với những gì mà Satoshi đã thể hiện trong Whitepaper Bitcoin.
Nghiêm trọng hơn, những lỗi bảo mật hệ thống cơ bản cũng thường xuyên xuất hiện trong những tuyên bố của ông.
Đến tháng 5/2019, Wright bắt đầu đe dọa sẽ kiện những người nói ông không phải là cha đẻ của Bitcoin và những người đã gọi ông là kẻ lừa đảo. Trong số đó có Vitalik Buterin – nhà sáng lập Ethereum; Roger Ver – người ủng hộ Bitcoin từ rất sớm; và Peter McCormack, một podcaster.
Ngoài những nhân vật trên, vẫn có một số cái tên khác bị nghi ngờ là Satoshi Nakamoto như: Nick Szabo, David Lee Chaum, Vincent van Volkmer hay thậm chí là trí thông minh nhân tạo (AI)
Nhân vật giàu thứ 44 được Forbes bình chọn
Dù ẩn danh, nhưng Satoshi thực sự là một trong những tỷ phú của thế giới. Năm 2017, khi giá BTC đạt đỉnh gần mức 20.000 USD, Forbes đã đưa tên Satoshi Nakamoto vào danh sách 50 nhân vật giàu nhất thế giới năm đó.
Và với việc nắm giữ 1 triệu BTC, Satoshi Nakamoto chắc hẳn vẫn sẽ là nhân vật được giới truyền thông “ưu ái” nhằm tìm kiếm ra thân phận thật sự của một trong những nhân vật bí ẩn nhất thế kỷ 21 này.
